Kunstenaarsarchief
Brief geschreven door Jóska Soós (1951)
De ingrijpende ervaring om alles achter te laten in Hongarije en uiteindelijk een nieuw leven op te bouwen in België, liet een diepe indruk na op de jonge kunstenaar/sjamaan. Gedurende zijn hele leven verzamelde hij dan ook een archief dat zijn lange weg als kunstenaar en sjamaan op schitterende wijze documenteert. Het archief dat hij samenstelde bestaat uit meer dan 9 meter en documenteert via foto's, flyers, persknipsels en brieven zijn leven en werk. Het archief werd opengesteld voor wetenschappelijk onderzoek en geeft stilaan een zeer consistente blik op zijn ontwikkeling als kunstenaar en de constructie van zijn wereldbeeld als sjamaan.
Het archief documenteert zijn leven vanaf zijn aankomst in België, en met name vanaf zijn eerste tentoonstelling en de eerste persvermeldingen. Van de periode voordien - zijn jeugd in Hongarije en zijn vlucht naar het Westen - zijn bijzonder weinig documenten bewaard gebleven.
De kunstenaar documenteerde ook de plekken waar hij woonde (1959)
Het archief documenteert het netwerk dat de kunstenaar gestaag uitbouwde van bij de start van zijn artistieke loopbaan, en documenteert tevens - en dat is uitzonderlijk - ook invloeden die van groot belang waren in zijn beleving van het sjamanisme.
Persknipsel uit 1965
Het archief geeft ons vandaag ook inzicht op de perceptie van bezoekers, leraars en kunstcritici op het oeuvre van Soós. Hun diverse meningen en beschrijvingen geven inzicht in de zoektocht van Jóska Soós naar zijn eigen en unieke artistieke (sjamanistische) beeldtaal. Veel critici zijn al snel onder de indruk van de grote culturele kennis die schuilgaat in de werken van de jonge kunstenaar. Andere kunstcritici kijken dan weer naar de invloed van het spontane als achtergrond voor zijn werken en leggen verbanden naar invloeden zoals het surrealisme, Cobra en art brut.
Al heel snel werd hij gezien als jong Belgisch talent.
Een andere perceptie die in het archief opduikt is deze van de kunstenaar zelf. Bijna elk document werd door hem zelf beschreven met aanvullende informatie over context, locatie of de emotie die het archiefdocument bij hem opwekte. Dit maakt het archief ook tot een bijzondere persoonlijke getuigenis.
Jóska bij Galerie Le Rouge et le Noir (1959) |
Brief van de gemeente La Louvière met melding van een verwerving (1964) |
Expoinformatie in 1970 |
|
Colofon
Archief en documentatie:
Monique Franken
Wetenschappelijke redactie &
Website Design:
INTRO Cultuur & Media
Vertaling Hongaars:
Réka Deuten-Makkai
Alle rechten voorbehouden. Noch tekst, noch grafische elementen van deze site mogen zonder toestemming van de auteurs vermenigvuldigd worden.