Sjamanisme
Jóska Soós, "Autoportrait chant-chamanique", 1995
Het sjamanisme berust op het contact tussen de mens en de bovennatuur. Het woord "saman" is van Siberische oorsprong maar de uitgangspunten en rituelen zijn universeel. In het sjamanistische wereldbeeld verbindt een levensboom de bovenwereld, onze middenwereld en de onderwereld. Binnen dat geheel is er een natuurlijk evenwicht tussen mensen, dieren, planten, de aarde, de planeten en de kosmos. Als dat evenwicht verstoord wordt, ontstaat er onheil, ziekte en dood.
Een sjamaan tracht de oorzaak van de verstoring op te sporen en het evenwicht te herstellen. De sjamaan maakt hiervoor een transcendente reis naar de andere werelden. Hij of zij doet dat in een trance die wordt opgewekt door ritme, zang, dans en in sommige culturen door middel van geestverruimende middelen. Deze trance laat sjamanen toe om problemen vanuit een andere invalhoek te kunnen bekijken.
Sjamanisme heeft een sterk vermogen om zich aan te passen aan zijn omgeving en de omgevende cultuur. Het gaat meestal om orale overleveringen en een tijdsgebonden of dogmatische leer in boekvorm is er niet. Dat is waarschijnlijk de reden waarom het tot vandaag levendig bleef en ook een plaats vond in hedendaagse westerse samenlevingen. De rituelen van de sjamaan komen mogelijk tegemoet aan de noden van mensen die een dieper bewustzijn zoeken en zich verbonden willen voelen met een groter geheel.
Ook in de kunst is werken met het verruimde bewustzijn en het onderbewuste altijd een belangrijke inspiratiebron geweest. Voorbeelden zijn werken van onder meer Jozeph Beuys en heel wat surrealistische kunstenaars.
Colofon
Archief en documentatie:
Monique Franken
Wetenschappelijke redactie &
Website Design:
INTRO Cultuur & Media
Vertaling Hongaars:
Réka Deuten-Makkai
Alle rechten voorbehouden. Noch tekst, noch grafische elementen van deze site mogen zonder toestemming van de auteurs vermenigvuldigd worden.